Ένα συγκλονιστικό ταξίδι στην ιστορία και την τραγωδία του Μικρασιατικού Ελληνισμού είχαν την ευκαιρία να ζήσουν, όλοι όσοι παρευρέθηκαν στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014, στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, με κεντρικό θέμα: “1914-2014, 100 χρόνια από την έναρξη του αφανισμού του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας”.
Πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Επιστημόνων Πειραιώς και τις εκδόσεις “Αρχονταρίκι” και εντάσσεται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων ”Ευαγγελίστρια 2014”.
Κεντρικό πρόσωπο και ομιλητής ήταν ο δημοσιογράφος κ. Γεώργιος Παπαθανασόπουλος, συγγραφέας του ιστορικού μυθιστορήματος “ΜΕΡΕΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ ΣΤΗΝ ΙΩΝΙΑ: Το δράμα των Ελλήνων της Ιωνίας (1914-1922)” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, που συντόνισε ο Πρόεδρος του Σ.Ε.Π. κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος, διαβάστηκαν αποσπάσματα του βιβλίου από την κα Βενετία Οικονομάκη, ενώ προβλήθηκε και σχετικό ντοκιμαντέρ. Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με την παρέμβαση του Πρόεδρου της Ενώσεως Σμυρναίων κ. Ευάγγελου Τσίρκα.
Παναγιώτης Χαρατζόπουλος: Το 1914 μπήκαν τα θεμέλια της γενοκτονίας των Ελλήνων της Ιωνίας.
Κατά την έναρξη ο συντονιστής της εκδήλωσης, κ. Παν. Χαρατζόπουλος αναφέρθηκε στη θλιβερή επέτειο για τον Ελληνισμό που έχουμε τη χρονιά που διανύουμε.
“Εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από το 1914, από την -ουσιαστικά- έναρξη, τη χρονιά ορόσημο που μπήκαν τα θεμέλια της γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών της Μ. Ασίας και βέβαια, μέσα σε αυτούς και του Ελληνικού πληθυσμού, των Ελλήνων από τη γη της Ιωνίας. Μπήκαν τότε τα θεμέλια της εξόδου των Ελλήνων από τη γη της Ιωνίας. Γενοκτονία που κορυφώθηκε το 1922 και βέβαια είχε και συνέχεια, με τα γεγονότα της Πόλης του 1955 και η ιστορία συνεχίζεται…”.
Στη συνέχεια ο κ. Χαρατζόπουλος αναφέρθηκε στο βιβλίο του κ. Γ. Παπαθανασόπουλου, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στον κεντρικό ρόλο της Εκκλησίας στη ζωή των Ελλήνων της Μ. Ασίας, έτσι όπως σκιαγραφείται στις σελίδες του.
“Το βιβλίο αναφέρεται στη γη της Ιωνίας. Ένα βιβλίο που περιγράφει από το 1914 και μετά την περιπέτεια του Ελληνισμού της Ιωνίας, τους διωγμούς και βέβαια το βασικό χαρακτηριστικό αυτού του βιβλίου – αφού ο κεντρικός ήρωας είναι ένας ιερέας –ο ρόλος της Εκκλησίας ως συμπαραστάτης και τροφός του Ελληνισμού της Ιωνίας”.
Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος: Να επιζήσουν οι μαρτυρίες της τραγωδίας των Ελλήνων της Μ. Ασίας
Tο λόγο έλαβε στη συνέχεια ο κεντρικός ομιλητής της βραδιάς, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας κ. Γεώργιος Παπαθανασόπουλος που ξεδιάλυνε το κουβάρι των ιστορικών γεγονότων που εκτυλίχθηκαν από το 1914 και ύστερα.
Έλκοντας την καταγωγή του από τη Μαγνησία και το Σιβρισάρι της Ιωνίας, ο ομιλητής αξιοποίησε και συνέπλεξε με αριστοτεχνικό τρόπο τόσο την εκτεταμένη έρευνα που έχει πραγματοποιήσει και τις ιστορικές πηγές που χρησιμοποίησε (και κυρίως τις επιστολές του Εθνοιερομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης προς τον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη), όσο και τις προσωπικές αφηγήσεις της οικογενείας του. Άλλωστε, το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου του, ο π. Γεώργιος, ήταν ο παππούς τού συγγραφέα και τα γεγονότα που περιγράφει αποτελούν ιστορική μαρτυρία.
“Θα μιλήσουμε σήμερα για ένα θέμα που είναι μια λησμονημένη επέτειος, η έναρξη των διωγμών των Ελλήνων της Μ. Ασίας από τους Νεότουρκους, σε αυτήν την πολύπαθη περιοχή. Έχουμε 2014, συζητάμε διάφορες επετείους, όμως μία από τις πιο σημαντικές για μένα είναι αυτή. Το βιβλίο μιλάει για τον γολγοθά που πέρασαν οι Έλληνες από το 1914 έως το 1922. Κατά την άποψη μου, οι διωγμοί σε βάρος των Ελλήνων είναι γενοκτονία, αφού υπήρξαν ομαδικοί φόνοι και συστηματική εξάλειψη των ίδιων και των χαρακτηριστικών τους, από τις πατρογονικές τους εστίες. Οι Νεότουρκοι κατά την περίοδο 1914-1922 διέπραξαν προμελετημένο στυγερό έγκλημα σε βάρος των Ελλήνων της Μ. Ασίας. Χρησιμοποίησαν όλες τις βάρβαρες και εξοντωτικές μεθόδους, που αργότερα χρησιμοποίησαν ο Χίτλερ και ο Στάλιν. Τα χαρακτηριστικά της γενοκτονίας των Ελλήνων και των Αρμενίων, ήταν ο ξεριζωμός και οι λεηλασίες των περιουσιών, οι βιασμοί, οι βίαιοι εξισλαμισμοί, η εξάντληση σε αδιάκοπες πορείες και τα βασανιστήρια στα στρατόπεδα εργασίας, τα γνωστά Αμελέ Ταμπουρού, προδρόμων των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των γκουλάνγκ. Εξάλλου, πρέπει να θυμηθούμε ότι οι Νεότουρκοι από το 1914 που ξεκινάει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς. Και Γερμανών ιδέα ήταν ο εξανδραποδισμός και η γενοκτονία των Ελλήνων. Επομένως, ο ένας έδωσε τα φώτα στον άλλον”.
Ο συγγραφέας στη συνέχεια έκανε ιδιαίτερο λόγο για τον κεντρικό ρόλο της Εκκλησίας στην ζωή και την εξέλιξη του Ελληνισμού της Μ. Ασίας.
“Εμφανίζεται (στο βιβλίο) ο ρόλος της Εκκλησίας στον Μικρασιατικό Ελληνισμό. Γιατί πρέπει να πούμε ότι εκεί δεν υπήρχαν ούτε υπουργεία, ούτε ελεύθερη κυβέρνηση, είμασταν υπό κατοχή, υπό σκληρή βία, καταπάτηση κάθε δικαιώματος. Και κιβωτός ήταν η Εκκλησία. Δεν υπήρχε τίποτε άλλο, όλα γινόντουσαν γύρω από την Εκκλησία.
Έως τώρα αποσιωπήθηκε ο ρόλος της Εκκλησίας, που ήταν καθοριστικός για την επιβίωση του Ελληνισμού της Μ. Ασίας. Η Εκκλησία ήταν το αποκούμπι, η απαντοχή, η παρηγοριά των Ελλήνων”.
Όπως ήταν επόμενο, ο συγγραφέας έδωσε ιδιαίτερη σημασία στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης για το δράμα του Ελληνισμού της περιοχής και την αντίστασή μας σε κάθε απόπειρα λήθης και αποσιώπησης των πραγματικών γεγονότων.
“Η τραγική ιστορία των Ελλήνων της Μ. Ασίας, συνήθως περιορίζεται στην καταστροφή του 1922. Όμως η μνήμη αυτή είναι περιορισμένη. Το σωστό είναι να θυμόμαστε τους διωγμούς και τη γενοκτονία από το 1914. Πρέπει να μιλάμε για το θέμα αυτό σε κάθε ευκαιρία.Πρέπει να επιζήσουν οι μαρτυρίες της τραγωδίας των Ελλήνων της Μ. Ασίας, όλης αυτής της περιόδου. Η διατήρηση της μνήμης για τις αλησμόνητες πατρίδες της Μ. Ασίας, είναι μία απάντηση στον δεύτερο ξεριζωμό που επιχειρείται αυτή τη φορά από Έλληνες. Κι αν ο ξεριζωμός του 1922, (1.500.000 Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες), θεωρείται -δικαίως- τραγικότερο γεγονός για τον Ελληνισμό, από αυτό της άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως το 1453, ο τωρινός ξεριζωμός που επιχειρείται είναι χειρότερος, γιατί επιδιώκεται να είναι στις ψυχές μας, στις συνειδήσεις μας, να σβήσει ως ιστορικό γεγονός”.
Τέλος, ο κ. Παπαθανασόπουλος αναφέρθηκε στη συγγραφή του ιστορικού μυθιστορήματος και την πόλη της Μαγνησίας της Μ. Ασίας από την οποία κατάγεται και στην οποία -κυρίως- εκτυλίσσεται η πλοκή του βιβλίου.
“Το ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο έχω γράψει, το έγραψα γιατί νομίζω ότι προσθέτω κάτι, έστω ελάχιστο, στα υπάρχοντα μυθιστορήματα και τις γραπτές μαρτυρίες. Αλλοιώς δεν θα υπήρχε λόγος να γραφτεί. Νομίζω δε ότι είναι το πρώτο που γράφεται με κέντρο τη Μαγνησία της Μ. Ασίας. Μιας πόλης 50 χλμ ΒΑ της Σμύρνης”.
Και ολοκλήρωσε την ομιλία του με την ευχή “να μην ξεχάσουμε” αλλά και με την ελπίδα, “και σήμερα που περνάμε μία δοκιμασία, να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των ξεριζωμένων Ελλήνων της Μ. Ασίας, την εργατικότητα, τη φιλοπονία και τη νοικοκυροσύνη τους, για να μπορέσουμε να βγούμε από αυτήν”.
Κείμενα διάβασε η κα Βενετία Οικονομάκη
Ευάγγελος Τσίρκας: 665 άνθρωποι εξοντώνονταν καθημερινά!
Την εκδήλωση έκλεισε με παρέμβασή του, ο Πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων κ. Ευάγγελος Τσίρκας. Αναφερόμενος στους Έλληνες της Μ. Ασίας, έκανε μία συγκλονιστική αλλά και αδιαμφισβήτητη διαπίστωση:
“Ήρθαν κατατρεγμένοι, ήρθαν μετά από μια μεγάλη γενοκτονία. Θα σας πω ένα νούμερο. Το 1914 που ξεκίνησε η γενοκτονία, στο χώρο της Μ. Ασίας ήταν 2.845.000 Έλληνες. Νούμερο επίσημα καταγεγραμμένο. Όταν έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών, πέρασαν 1.500.000 Έλληνες στην μητέρα πατρίδα. Έχουμε ένα κενό περίπου 1.345.000 Ελλήνων. Που σημαίνει ότι κάθε μέρα εξοντώνονταν, έχαναν τη ζωή τους από φυσικές και μη αιτίες, 665 άνθρωποι! Εάν βάλλετε αυτό το νούμερο στο μυαλό σας, αντιλαμβάνεστε τι γενοκτονία έγινε”.
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου
ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ: